Ο ρόλος των αντιοξειδωτικών ουσιών

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ιατρική έρευνα έχει επικεντρωθεί στην αποκάλυψη των μηχανισμών και των τρόπων, μέσω των οποίων πυροδοτείται και εξελίσσεται η ανάπτυξη πολλών χρόνιων και επικίνδυνων για τη ζωή, παθολογικών καταστάσεων, όπως είναι η αρτηριοσκλήρυνση (που οδηγεί σε καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια), ο καρκίνος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η νόσος του Alzheimer, η νόσος Parkinson, οι καταρράκτες των ματιών κι άλλα.

Βεβαίως γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες για την εμφάνιση αυτών των ασθενειών. Π.χ. είναι γνωστό ότι το κάπνισμα αυξάνει την πιθανότητα για καρδιακό έμφραγμα ή καρκίνο του πνεύμονα.

Με ποιες όμως διεργασίες προκαλεί τον καρκίνο;

Αρκετές πειραματικές και επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσα από τις χιλιάδες αντιδράσεις που επιτελούνται, δημιουργούνται ορισμένα τοξικά και άκρως βλαβερά χημικά (οξειδωμένα) μόρια και συστατικά (που τα ονομάζουμε ελεύθερες ρίζες), τα οποία «επιτίθενται» κυριολεκτικά, σε χρήσιμες ουσίες και δομικά υλικά του σώματός μας (όπως η LDL-χοληστερόλη, ορισμένα είδη κυττάρων, το κολλαγόνο του δέρματος, το DNA των κυττάρων μας, κ.α.) με αποτέλεσμα την τροποποίησή τους και την ανεπανόρθωτη βλάβη ή καταστροφή τους.

Για παράδειγμα η επίδραση των ελευθέρων ριζών στο DNA, προκαλεί μεταλλάξεις που ίσως καταλήξουν στη γέννηση του καρκίνου, ενώ στην επίδραση κατά του κολλαγόνου του δέρματος, οφείλεται η ρυτίδωση και η πρώιμη γήρανση του δέρματος. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, αυτές οι καταστροφικές ελεύθερες ρίζες υπερπαράγονται, οπότε οι βλάβες που προκαλούνται είναι εκτενέστερες, εντονότερες και σοβαρότερες.

Αυτή η υπερδημιουργία ελευθέρων ριζών ονομάζεται οξειδωτικό stress. Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει αμυντικά συστήματα κατά των ριζών αυτών, αλλά όταν αυτές είναι ασύγκριτα υπεράριθμες, τότε η έμφυτη άμυνα του σώματός αποδεικνύεται ανεπαρκής, οπότε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος οι δημιουργούμενες αλλοιώσεις να καταλήξουν σε χρόνιο νόσημα. Οι παράγοντες που ευνοούν την εγκατάσταση του οξειδωτικού stress, είναι το κάπνισμα, η έντονη σωματική άσκηση (π.χ. άρση βαρών), ο σακχαρώδης διαβήτης, ο αμίαντος, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, η ηλιακή ακτινοβολία, η ραδιενέργεια και κυρίως το καθημερινό άγχος της ζωής.

Υπάρχουν δύο τρόποι για να προστατευθούμε από την εχθρική για την υγεία δραστηριότητα του οξειδωτικού stress
Πρώτον

Να αποφεύγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τους παράγοντες που το προκαλούν, π.χ. μειωμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, αυστηρότερος έλεγχος του διαβήτη, διακοπή του καπνίσματος κλπ.

Δεύτερον

Να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού από τις επιθετικές ελεύθερες ρίζες. Η έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν ορισμένες ουσίες στη διατροφή του ανθρώπου, οι οποίες όταν υπάρχουν στον οργανισμό μας σε ικανοποιητικές ποσότητες, έχουν την ικανότητα να εξουδετερώνουν κατά τρόπο αποτελεσματικό τις ελεύθερες ρίζες, πριν αυτές προλάβουν να επιτελέσουν το καταστροφικό τους έργο. Οι ουσίες αυτές που ονομάζονται αντιοξειδωτικές και παρέχουν μία θωράκιση στο σώμα (μία δηλαδή αντιοξειδωτική προστασία) είναι οι βιταμίνες Ε και C, το β-καροτένιο, η λουτεΐνη, το συνένζυμο Q10 και το ιχνοστοιχείο σελήνιο. Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι η αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών, σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, καρκίνου, καταρράκτη των ματιών κλπ.

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται, είναι εάν μόνο με την διατροφή μπορούμε να εξασφαλίσουμε στον οργανισμό τα απαραίτητα επίπεδα αυτών των ουσιών, που πράγματι παρέχουν προστασία.

Και για ορισμένες από αυτές όπως για τη βιταμίνη C και το β-καροτένιο είναι εφικτό, αφού αυτές οι βιταμίνες βρίσκονται σε αρκετές ποσότητες στα τρόφιμα ευρείας κατανάλωσης, όπως τα φρέσκα λαχανικά και τα φρούτα.

Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι σημαντικά επίπεδα βιταμίνης C των λαχανικών καταστρέφονται με τη συντήρηση και το μαγείρεμα τους. Από την άλλη πλευρά ενισχυμένες ποσότητες βιταμίνης Ε και συνενζύμου Q10, δεν είναι δυνατόν να προσληφθούν μόνο με την διατροφή. Η βιταμίνη Ε βρίσκεται σε σχετικά μικρές συγκεντρώσεις στα φυτικά λάδια (και το ελαιόλαδο), οπότε για να επιτευχθούν τα αντιοξειδωτικά επίπεδά της στον οργανισμό, θα πρέπει συστηματικά να καταναλώνεται μία μεγάλη ποσότητα λαδιού, πράγμα που θα συνοδεύεται και από μία υψηλότατη θερμιδική πρόσληψη. Το συνένζυμο Q10 βρίσκεται σε τρόφιμα που δε μπορούν να καταναλωθούν καθημερινά (π.χ. στις σαρδέλες). Στις περιπτώσεις αυτές, τη λύση δίνει ένα συμπλήρωμα διατροφής που θα περιέχει τα συστατικά αυτά.

Το συμπέρασμα

Από όσα προαναφέραμε γίνεται αντιληπτό ότι η αντιοξειδωτική προστασία, επιτυγχάνεται με τη συνιστώμενη τροποποίηση του διαιτολογίου μας (περισσότερα ωμά λαχανικά και φρούτα) σε συνδυασμό με ένα συμπλήρωμα διατροφής το οποίο περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες.

Αφού κάνετε την έρευνά σας, σας προτείνω να δείτε και τα παρακάτω:

Dr. Λάμπρος Γερακούλιας M.D. [E.H.]

  Τα κείμενα είναι καθαρά πληροφοριακά και σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως θεραπευτικές ιατρικές συνταγές ή ότι συνιστούν αντικατάσταση του θεράποντος γιατρού και των υποδείξεών του. Η απόφαση για τη σπουδαιότητα των συμβουλών είναι προσωπικά και απόλυτα δική σας.

Παρόμοια άρθρα